Slimmer, efficiënter én leuker: Tom over onderzoek en innovatie bij Alliander

“Onderzoek en innovatie is onze manier om lucht te creëren in de gigantische klus die we samen moeten klaren.” begint Tom. “We moeten kijken naar wat er slimmer kan. We blijven speuren naar ontwikkelingen en nieuwe technologieën die kunnen bijdragen aan onze doelen. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van augmented reality, waarbij een datalaag over de werkelijkheid wordt gelegd en je in één oogopslag een nieuwe situatie kunt vergelijken met de bestaande situatie. Of artificial intelligence, waarbij computerintelligentie ons helpt om scenario’s te voorspellen. Het is een voortdurende zoektocht naar de juiste oplossingen. Waarbij we nieuwsgierig blijven naar zowel de binnen- als de buitenwereld.” 

Tom en zijn team richten zich volledig op digitale innovatie. “Ik heb een achtergrond in informatie- en bedrijfskunde, met een focus op innovatie en IT. Ik werk nu al 8 jaar bij Alliander. Ik ben begonnen als trainee en heb in mijn carrière altijd opdrachten uitgevoerd op het snijvlak van digitalisering, innovatie en het bedenken van nieuwe ideeën. Deze combinatie maakt mijn huidige rol en dit team dan ook zo interessant.” 

Binnen én buiten 

De nieuwsgierigheid naar de binnen- als de buitenwereld vormt de basis van het werk van het team van Tom. Ze hanteren het push- en pullprincipe. “Bij de ‘pull’ komen nieuwe ideeën voort uit gesprekken binnen onze organisatie. We denken actief mee over het vinden van een antwoord op een vraag. Onlangs kwam bijvoorbeeld het organisatieonderdeel Onderhoud & Storingen naar ons toe met de volgende vraag: Hoe winnen we beelden (foto’s) van assets in en hoe houden we deze up-to-date?” Samen met de interne klant definiëren we dan het probleem. We doen onderzoek naar de situatie, voeren interviews met betrokkenen en maken gebruik van Design Thinking. Dit is een methode om op een creatieve manier innovatieve oplossingen te bedenken voor complexe problemen. 

Aan de andere kant heb je het pushprincipe. “Bij de ‘push’ trekken we juist technologie en innovaties uit de buitenwereld naar binnen en bekijken we hoe we deze kunnen toepassen binnen Alliander. Dit is een heel ander traject. We experimenteren met nieuwe technieken en proberen deze te matchen met vragen uit de organisatie. Of we gaan juist proactief op pad om mensen enthousiast te maken over deze innovaties.” Toch is het niet de bedoeling om direct in alles te investeren. “Niet elk extern idee is per se de moeite waard om te volgen. We proberen selectief te zijn en te voorspellen wat de impact op de langere termijn zal zijn. Maar kijken ook of grotere spelers meer waarde kunnen toevoegen op een later moment. Microsoft pikt bijvoorbeeld veel ideeën op. Wie weet is een oplossing straks gewoon onderdeel van de dienstverlening die we al van Microsoft afnemen?” 

Eén op de twintig 

Een van de grootste uitdagingen bij innovatie is het vinden en verder brengen van dat ene impactvolle idee. “Dat is niet zo eenvoudig als het lijkt. We kunnen niet op commando het meest geniale idee bedenken.” benadrukt Tom. “Ik ga er altijd van uit dat van de twintig ideeën er maar één goed genoeg is om daadwerkelijk groot op te schalen of te implementeren. Vaak duurt het 1 tot 1,5 jaar voordat een idee echt goed uitgekristalliseerd is. Daarna zijn er nog tal van controles, onderzoeken en netwerkmomenten nodig.” 

“We werken veel samen met collega’s uit alle bedrijfsonderdelen, maar betrekken niet iedereen in het hele proces. Dat is gewoon niet haalbaar. Stel je voor dat we twintig ideeën uitwerken en er uiteindelijk maar één van de grond komt? Dat kost te veel tijd van iedereen. We proberen dus vooraf al selectief te zijn en op de juiste momenten de juiste mensen erbij te betrekken.” Toch blijft het betrekken van de interne klant wel belangrijk. “We willen dat iedereen het proces kan volgen. Anders voegen we geen waarde toe. Het is niet de bedoeling dat een interne klant een aantal perronnetjes achteropraakt terwijl onze innovatietrein al ver vooruit is.” 

Realistisch 

Tom en zijn team boekten successen en leerden belangrijke lessen in de afgelopen jaren. “We zijn bijvoorbeeld erg trots op het ‘Scan de Sleuf’-project. Bij dit project scannen en registreren we alles wat er tijdens graafwerkzaamheden gebeurt in de vorm van een 3D-scan. Hierdoor kunnen we sneller en efficiënter werken, zowel direct tijdens een project als op latere momenten wanneer het gat weer dicht is.” 

“Aan de andere kant hebben we ook veel geleerd. Denk aan het experimenteren met Blockchain, dé innovatiehype van een paar jaar geleden. Blockchain is een methode om gegevens vast te leggen en zou de oplossing zijn voor veel datavraagstukken. Toch zien we nu dat Blockchain vooral werkt voor digitale betaalmiddelen zoals bitcoin. Weinig bedrijven passen het op andere manieren toe, omdat er uiteindelijk onvoldoende meerwaarde is. Het is niet erg dat dit niet het succes was waarop we hoopten. Hier leren we van. We blijven kritisch en beoordelen zorgvuldig welke technologie daadwerkelijk waarde kan toevoegen aan onze organisatie.” 

Innoveren is dus een traject met pieken en dalen. “Ik wil mijn collega’s enthousiast houden. We vieren samen de successen, maar vieren ook wat niet lukt. Dit doen we sowieso elk kwartaal. Zo maken we uitdagingen zichtbaar en erkennen we dat we samen in het proces zitten. We durven daarom ook eerlijk voor de ‘struggles’ uit te komen. We maken 19 fouten onderweg naar het perfecte idee. Als je geen fouten maakt, neem je geen risico, en ben je dan wel aan het innoveren?” 

Een open blik 

Alliander is zich ervan bewust dat innovatie een gezamenlijke inspanning is. “Het merendeel van onze onderzoeken en ideeën bieden we als open research en open source aan. Zo geven we letterlijk de vrijheid aan de buitenwereld om onze innovaties naar een hoger niveau te tillen. Dit is belangrijk vanuit onze maatschappelijke rol. We willen samen leren en bouwen. En onze slimme oplossingen delen met andere netwerkbedrijven. Wat bij ons werkt, kan ergens anders ook een verschil maken.” Door deze transparantie ontstaan er nieuwe mogelijkheden. “Doordat we zo open zijn, merken we dat andere organisaties zich bij ons willen aansluiten. Zo werken we actief samen met bedrijven, maar ook met de wetenschap en universiteiten. We moedigen anderen aan om met ons mee te denken en gebruik te maken van elkaars sterke punten en expertise. Samen kunnen we nog grotere stappen zetten binnen de energietransitie.”