Liander maakt elektrische stadsbussen mogelijk in Apeldoorn. Vanaf 1 december moeten alle stadsbussen in Apeldoorn elektrisch rijden. Dat betekent zeven laadpunten bij het busstation.
Door: Jan Spoelstra via Technisch weekblad
De extra stroomvraag komt van een recent aangesloten 5 MVA aansluiting op onderstation Apeldoorn door netbeheerder Liander.
De uitdagingen voor een dergelijk project? Het vinden van een geschikt tracé (pad) voor de kabels, het minimaliseren van overlast voor de inwoners van deze groene gemeente en het samenwerken met alle belanghebbenden. Het Technisch Weekblad sprak twee specialisten van Liander (onderdeel van Alliander) over dit project.
Eli is zelf sinds twee jaar overstag als het gaat om elektrisch rijden en woont in Apeldoorn. Daarmee is hij naast zijn werk ook een betrokken belanghebbende. ‘De inwoners hebben veel voor hun kiezen gehad als het gaat om openliggende straten voor werkzaamheden de laatste jaren. We proberen daarom zoveel mogelijk met gestuurde boringen te werken, en slechts aan het begin en einde van de straat een klein stuk weg open te breken om overlast bij het leggen van de kabel te minimaliseren,’ zo begint de projectmanager. ‘Daarnaast zien we ook dat het steeds drukker wordt in de grond. Glasvezel, riolering, fundaties etc., waardoor het vinden van een tracé niet makkelijk was. De inwoners krijgen ook echt iets terug voor dit werk, de oude dieselbussen verdwijnen uit de stad.’
Eli werkt inmiddels 17 jaar bij Liander, en hij is verantwoordelijk voor grote aansluitingen, groter dan 2 megavoltampère (MVA), die rechtstreeks op het onderstation aangesloten worden. Daar vallen grote windmolens, zonneparken en grotere industriële aansluitingen onder; en dus ook deze zeven laadpunten voor elektrische bussen.
Wat dit tot een mooi project voor een projectmanager maakt, is niet eens zozeer de techniek. ‘In dit project komen veel belangen van onze belangrijkste stakeholders samen. De provinciën Gelderland en Overijssel hebben in hun ov-concessies opgenomen dat stadsbussen elektrisch moeten gaan rijden. We bouwen op gemeentelijk grondgebied. Bijzondere aandacht was er ook voor ProRail en de NS, omdat we onder het station door moesten boren om de kabel te leggen. Voor de aanleg ging een proces van twee jaar overleggen vooraf. Ook tijdens de aanleg hebben we veel overlegd, met korte lijnen.’ Eind september 2020 werd de aansluiting opgeleverd, nu bouwt de opdrachtgever de laadinfrastructuur verder af.
Wat is het mooie aan werken bij een netbeheerder in deze tijd? ‘Ons werk raakt aan het hart van wat we in Nederland doen. In het gebied dat wij beheren ligt maakindustrie, voedingsmiddelenindustrie; van een fabriek die wattenstaafjes maakt tot Friesland Campina en Heinz met productie van ketchup. Daar verdienen heel veel mensen in ons dekkingsgebied hun boterham mee,’ besluit Eli. ‘De energietransitie is in een volgende versnelling gekomen. Als netbeheerder werken wij aan het energienet van vandaag en morgen. Toenemende elektrificatie en continue schaalvergroting zorgen ervoor dat we blijvend grote aansluitingen moeten realiseren. Het zijn belangrijke trends in dit land waar we aan bijdragen. Zo werken we aan een passend energienet voor iedereen, nu en in een duurzame toekomst.’
Ik blijf niet achter mijn bureau zitten als ik iets niet weet
Als we Erwin vragen naar de grootste uitdagingen voor een engineer bij dit project, dan blijkt kennis over de techniek niet het enige dat nodig is om aan dit soort duurzame projecten te werken. ‘Soms schakel je met juristen wanneer een kabel onder het grondgebied van bedrijven of bewoners doorloopt en op een ander moment overleg je met de gemeente over vergunningen,’ aldus Erwin. ‘Veel van die softere skills leer je niet op een technische opleiding. Maar je moet er wel mee om weten te gaan. We werken immers in bewoond gebied, waar mensen hun omgeving belangrijk vinden. Ik blijf niet achter mijn bureau zitten als ik iets niet weet van aanpalende disciplines’.
Erwin werkt inmiddels 3 jaar bij Liander en sinds afgelopen januari als engineer bij aansluitingen groter dan 2 MVA. ‘Mijn verantwoordelijkheden liggen vooral op gebied van de werkvoorbereiding op technisch vlak, zoals de inkoop van materialen en afspraken over het correct aansluiten ervan.’ Onder de grote aansluitingen vallen ook zonne- en windparken. De ontwikkelingen van zon en wind lopen eigenlijk voor op wat het net aan kan. Erwin: ‘Veel onderstations in ons dekkingsgebied zitten tegen de maximale belasting aan. Daar ligt nog wel een uitdaging voor de lange termijn.’
Vanuit het onderstation van Apeldoorn wordt de hoogspanning (150 kV) van het landelijke elektriciteitsnet van TenneT teruggebracht naar 10 kV. ‘Dit onderstation is in de loop van de jaren ingebouwd geraakt door woningen en winkelcentra, waardoor het vinden van het juiste tracé voor de aansluiting van de laadinfrastructuur voor de bussen extra aandacht vergde.’ Erwin moest er bij dit project op toezien dat twee kabels met elk drie aders van 240 mm dikte juist aangesloten werden. Dergelijke aansluitingen worden altijd redundant uitgevoerd met twee kabels.
Maar in de toekomst gaan smart grids en alle software en installaties die daarvoor nodig zijn een grote rol spelen voor de specialisten bij Alliander. Als iedereen op hetzelfde moment zonne- en windenergie levert, en dat loopt niet in de pas met de tijdstippen waarop accu’s laden, loopt het op zeker moment vast op het stroomnet. Dat is nu nog niet het geval. Erwin besluit: ‘Wanneer er zeven bussen aan het oplaadstation hangen, garandeert Liander dat ze alle zeven snel kunnen laden en dat de 5 MVA altijd beschikbaar is. Thuis let ik op de energie labels van mijn apparaten, recent heb ik een elektrische cv-ketel geïnstalleerd en er liggen zonnepanelen op mijn huis. Uiteraard vind ik het mooi om te zien dat straks alle stadsbussen ook elektrisch door Apeldoorn rijden.’
Kijk ook eens op onze pagina voor projectmanagers
